Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2020 raporu, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının son beş yılda yüzde 8,2’den yüzde 9,5’e yükseldiğini ortaya koyuyor. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10’u geçmesi, nüfusun yaşlanma göstergesi olduğuna işaret ediyor.
2020 raporunun projeksiyonuna göre, yaşlı nüfus oranı 2025 yılında yüzde 11’ken, 2030’da yüzde 12,9, 2040’ta yüzde 16,3, 2060 yılında yüzde 22,6 ve 2080’de yüzde 25,6 olacak.
Nüfusun yüzde 9,5’i oluşturan yaşlı nüfusun yüzde 63,8’lik çoğunluğu 65-74 yaş grubunda. 85 yaş üstü vatandaşların bu gruptaki oranı yüzde 8,4. 100 yaş ve üzerindeki 5 bin 780 kişinin yaşlı nüfustaki oranı ise yüzde 0,1.
Türkiye’de 65 yaşına ulaşan bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 18 yıl olarak kaydedilirken bu süre erkeklerde 16,3 yıl, kadınlarda 19,6 yıl oldu. Beklenen yaşam süresi 75 yaşında 11 yıl iken 85 yaşında 6 yıl.
Yaşlı nüfusun 2020 yılında yüzde 44,2’sini erkek nüfus, yüzde 55,8’ini kadın nüfus oluşturdu.
Demografik dönüşüm de raporun ortaya koyduğu gerçekler arasında. Türkiye’de doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalma ile birlikte sağlık alanında kaydedilen gelişmeler, yaşam standardının, refah düzeyinin ve doğuşta beklenen yaşam süresinin artması nüfusun yaş yapısı şekil değiştiren etkenlerden. Çocuk ve gençlerin toplam nüfus içindeki oranı azalırken yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı artıyor. Türkiye, oransal olarak yaşlı nüfus yapısına sahip ülkelere göre hala genç bir nüfus yapısına sahip olsa da, yaşlı nüfus sayısal olarak yükseliyor.
Yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşına “Ortanca yaş” deniliyor. Nüfusun yaşlanması ile ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş, 2015 yılında 31,0 iken 2020 yılında 32,7 oldu. Ortanca yaş 2020 yılında erkeklerde 32,1, kadınlarda 33,4 olarak gerçekleşti.
Nüfus projeksiyonlarına göre, ortanca yaş 2025 yılında 34,1; 2030 yılında 35,6; 2040 yılında 38,5; 2060 yılında 42,3 ve 2080 yılında 45,0 olacak.
2017-2019 sonuçlarına göre, doğuşta beklenen yaşam süresi Türkiye geneli için 78,6 yıl, erkekler için 75,9 yıl ve kadınlar için 81,3 yıl.
Türkiye’de 65 yaşına ulaşan bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 18,0 yıl. Erkekler için bu sürenin 16,3 yıl, kadınlar için 19,6 yıl olduğu gözlendi. Diğer bir ifade ile 65 yaşına ulaşan kadınların erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha fazla yaşayacağı tahmin edildi. Beklenen yaşam süresi 75 yaşında 11,0 yıl iken 85 yaşında 6,0 yıl oldu.
Türkiye’de 2020 yılında toplam 24 milyon 604 bin 86 haneden 5 milyon 903 bin 324’ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha yukarı yaşta en az bir fert bulunuyor. Diğer bir ifadeyle, hanelerin yüzde 24,0’ında en az bir yaşlı fert var. Bu her 4 haneden birinde en az bir yaşlı ferdin yaşaması anlamına geliyor.
1 milyon 478 bin 346 yaşlıysa, tek başına yaşıyor.
Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il, 2020 yılında yüzde 19,8 ile Sinop. Bu ili yüzde 18,6 ile Kastamonu, yüzde 17,1 ile Artvin izliyor. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,4 ile Şırnak. Bu ili yüzde 3,6 ile Hakkari, yüzde 4,0 ile Şanlıurfa izliyor.
Türkiye’de 100 yaş ve üzerinde 5 bin 780 kişi var. 800 kişi ile İstanbul, 267 kişi ile Ankara ve 262 kişi ile İzmir bu oranın en çok görüldüğü iller oldu.
Okuma yazma bilmeyen yaşlı nüfus oranı, 2015 yılında yüzde 21,9 iken 2019 yılında %16,9’a düştü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranının, 2019 yılında yaşlı erkeklerin oranından 4,8 kat fazla olduğu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranı yüzde 26,0 iken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 5,4 oldu.
Yaşlı nüfus yasal medeni duruma göre incelendiğinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu görüldü. 2020 yılı verilerine göre, yaşlı nüfusun yüzde 1,2’si hiç evlenmemiş, yüzde 83,8’i resmi nikahla evli, yüzde 3,4’ü boşanmış, yüzde 11,6’sı eşini kaybetmiş.
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına göre hesaplanan yoksulluk oranı, 2015 yılında Türkiye geneli için yüzde 21,9 iken 2019 yılında yüzde 21,3 oldu. Bu oran, yaşlı nüfus için 2015 yılında yüzde 18,3 iken 2019 yılında yüzde 14,2’ye geriledi.
Buna karşın, işgücüne katılma oranı 2015 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus için yüzde 51,3 iken 2019 yılında yüzde 53,0’a yükseldi. Bu oran yaşlı nüfus için 2015 yılında yüzde 11,9 iken 2019 yılında yüzde 12,0 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, yaşlı erkek nüfusta 2019 yılında yüzde 20,1 iken yaşlı kadın nüfusta yüzde 5,6 gerçekleşti.
İşgücü istatistiklerine göre, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, nüfusun yüzde 64,7’sinin tarım, yüzde 28,1’inin hizmetler, yüzde 5,3’ünün sanayi, yüzde 1,9’unun ise inşaat sektöründe yer aldığı görüldü.
Türkiye, yaşlı nüfus oranına göre sıralamada 167 ülke arasında 66. oldu. Nüfus tahminlerine göre 2020 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 693 milyon 348 bin 454 kişi, yaşlı nüfusun ise 729 milyon 887 bin 660 kişi olduğu tahmin edildi. Bu tahminlere göre dünya nüfusunun yüzde 9,5’ini yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla yüzde 33,5 ile Monako, yüzde 28,5 ile Japonya ve yüzde 22,9 ile Almanya oldu. Türkiye, 167 ülke arasında 66. sırada yer aldı.
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre, mutlu olduğunu beyan eden 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerin oranı 2020 yılında yüzde 48,2 iken bu oran 65 ve daha yukarı yaştaki bireyler için yüzde 57,7 oldu. Yaşlı bireylerin genel mutluluk düzeyi cinsiyete göre incelendiğinde, 2020 yılında erkeklerin yüzde 56,1’i, kadınların ise yüzde 59,0’ı mutlu olduğunu beyan etti.
Mutluluk kaynakları arasında yüzde 66,9 ile aileler, yüzde 16,9 ile çocuklar, yüzde 6,8 ile torunlar ve yüzde 5,4 ile eşler yer aldı.
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, İnternet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı 2015 yılında yüzde 5,6 iken bu oran 2020 yılında yüzde 27,1’e yükseldi. İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin kadınlardan daha fazla İnternet kullandığı görüldü. İnternet kullanan erkeklerin oranı 2020 yılında yüzde 34,9 iken kadınların oranı yüzde 20,4 oldu.
|
© 2022 - heryasta.org, Her Yaşta, AgeSA’nın sosyal sorumluluk projesidir.
